23 Aralık 2015

Yüzergezergillerden

Salyongazlar nesli tükenmekte olan canlılar arasına alınmış. Haberin detayı şurada.

Nam-ı diğer sümüklü böcekler demeyelim lütfen, kabuklu olanlarına salyangoz, olmayanlarına sümüklü böcek deniliyor ki onlar da kendi aralarında epey çeşitli. Aynı aileden olmakla birlikte aynı değiller hani. Hareket etmelerini sağlayan ve yaşamları için elzem olan ardında bıraktıkları sıvı nedeniyle onlara bu ismi takmış bilmiş insanoğlu. Bu sümüğümsü sıvının oluşabilmesi ve uygun nem dengesinde kalabilmesi için bulundukları çevre şartlarının tamı tamına uygun olması gerekiyor. Nemli, karanlık, koyu yapraklı ortamları seviyorlar ya da oralarda yaşayabiliyorlar, ve örneğin havanın 17 derece olması gerekiyorsa tam öyle olması gerekiyor ve dünya artık onlar için uygun bir yer olmaktan çıkmış...

Çocukluğumun korkulu bir hatırasıydı salyangozlar bu habere kadar, ne tuhaf. Fındık hasadı yapılırken yağmur yağdığında, "şimdi gene her yer salyangoz dolmuştur", derdik dedeme, "ne yapıyor hayvanlar size çocuğum, kabuklu zaten alın koyun kenara", derdi o da. Yaprağın arasından fındığı gördün, elini uzattın, uzanabilmek için diğer elinle dalı tuttun mesela, elinde vıcık, gıcık bir şey. Aha bu hayvancık oradan kafayı uzatmış...  Vuruverirdik, onlarda kabuğuna büzüşür düşerlerdi yere. Sevmiyorduk onları, sanki orası bir tek bizimmiş gibi. Kendimi suçlu hissediyorum şimdi, ortam nedeniyle en çok Karadeniz bölgesinde bulunan bu hayvanların dünya üzerinde nesli tükenme tehlikesi içinde olduğu için. Oysa bir seferde yüz-iki yüz yumurta bırakan bu çift eşeyli, yani çiftleşmek için karşı cinse dahi ihtiyaç duymayan hem dişi hem erkek canlıların neslinin tükenebilmesi demek, dünya iklim düzeyinin ya da mevcut yaşam koşullarının ciddi değişmiş olması demek-miş. Üstelik yüzergezer bir canlı, yani hem karada hem denizde yaşayabiliyor. Öyle böyle değil hani ona bırakmadığımız yer yeryüzünde... 

Bilim adamları neden bu kadar paniklemiş, makaleler, araştırmalar, uyarılar neden birbiri ardına imiş ki bu yıl içinde yüz kırk makale yazılmış bu konuda; türlerin birbiri için gereklilikleri teranelerini nedense biz insanlar artık dikkate almıyoruz. Yok efendim bir çok kuş, balık benzeri canlı salyangozlarla besleniyormuş, etçil kara salyangozları böcek dengesini sağlıyormuş, ya da yere düşen yapraklarla beslenen otçullar da çürüme dengesine yardımcı oluyormuş filan, bizi pek etkilemiyor. İlgili haberin sonunda da yazıyor; evet, salyangozlar da pek çok tür gibi büyük bir yap-bozun bir parçası, ancak onların bize söylediği çok büyük bir şey var; onlar, buraya nasıl geldiğimizi ve nereye doğru gittiğimizi daha iyi anlayabilmemize yardımcılar... 

Mesela, kalsiyum karbonattan oluşan kabukları öldükten sonra bile uzun süreler kaldığı için geçmiş ekolojik dengeler ve yapılar için bize çok şey anlatıyormuş. Özellikle su içinde yaşayanların kabuklarından okyanus yaşamı ve canlıları için çok şey çıkarılabiliyormuş. Hatta su içindeki salyangozun kabuğunun oluşumunda bir sorun var ise, bu, o okyanusun başının büyük belada olduğunun göstergesiymiş. Kara salyangozları bize evrimin oluşumu hakkında bilgiler veriyormuş. 

Makale yine insanoğluna başka bir açıdan pay da çıkarmış, diyor ki; eğer bu minik hayvanlar astronomik boyutlarda yok olmaya başladıysa, biz insanlar kendimize sormalıyız, "sıradaki nedir? Çünkü bu, dünya üzerindeki çarpıcı değişimi görmemiz için bir şanstır diğer yandan, aksi takdirde fark edemeyeceğimiz çok ciddi semptomların habercisidir." 

Lakin, bu yazının amacı bambaşkaydı, yıllar önce büyük ekranda gözlerim dolu dolu izlediğim bu sahneyi sizlerle paylaşmak. +on sekizdir uyarıyorum. 

4 yorum:

  1. İnsanoğlu ayak bastığı her yerde bir çok canlı türünü yok etmiş... Sonunda dünyayı yok edip rahatlıyağız... Salyangozun üreme şeklinin böyle olduğunu hiç bilmiyordum... Kalemine sağlık...Sevgiler

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Evet, ilginç değil mi Persephone:-).. Bir an önce çekip gitsek dünyadan yeridir diyorum ben bazen...
      Sevgiler,

      Sil
  2. Kanserli hücre gibiyiz, her şeyi yok etmeye programlanmışız sanki :(

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Kibrimiz yüzünden gibi geliyor. Hepsini kendimiz için sanıyoruz...
      Sevgiler,

      Sil