15 Ağustos 2014

Zugzwang

Orijinali Almanca olan zugzwang kelimesi, satranç oyunundan türeyip diğer dillere -teknik bir terim olması itibari ile de- aynen geçmiş bir kelimedir. Harekete zorlamak anlamına gelir. İlk olarak 1858 yılında Alman literatürüne, dünya satranç şampiyonu Emanuel Lasker tarafından 1905 yılında kullanılarak İngilizceye de aynen geçmiştir. (wikipedia)


Satrançta yapılabilecek en iyi hamle, hamle yapmamak olursa, buna zugzwang denir. 
Satrançta hamle yapmamak mümkün değildir. Pas geçemezsiniz. Hamle yaparsanız; oyunu kaybedeceğiniz andır Zugzwang. 

Yaşarken gelinebilecek en kötü zamanlardan biri de; seçim yapamıyor ya da seçim yapabilecek bir çıkış yolu bulamıyor olduğumuz anlardır kuşkusuz. Siz durursunuz, bir an durmak ve her şeyin de durmasını istersiniz. Oysa zaman akmaktadır. Ya da hareket etmek istersiniz ama seçiminizin imkansızlaştığını, her yolun aleyhinize olduğunu düşünürsünüz. 

Diğer yandan; "seçilen her yol doğru yoldur." *

"Çocuk, önceden, neler olacağını bilmediğinden seçim yapamıyordu, şimdiyse neler olacağını bildiği için seçim yapması imkansızlaştı." *

"Yaşanılanlar bambaşka şekillerde vuku bulabilirdi, ancak öyle olsa dahi, yine de aynı mana ve değeri taşırdı." ** 

* Mr.Nobody filminden.
** Tennessee Williams-Amerikalı oyun yazarı.
zug: hareket
zwang: zorlama,zorunluluk,baskı

Edilebilecek en değerli dualardan olduğunu savunuyorum; Tanrı sizi zor seçimlerden, imkansız yol ayrımlarından, daha fenası, seçimsiz kalmaktan korusun! 
Seçim deyince aklıma hep; Sophie'nin Seçimi filmi gelir. Şiddetle tavsiye ederim. Duamı daha iyi anlayacağınızı düşünüyorum o vakit.

7 yorum:

  1. Katalan yazar Eduard Márquez'in de Zugzwang adlı bir kitabı var. Henüz Türkçeye çevrilmedi ama ondan bir öyküyü bloğumda yayımlamıştım. Üstüne yorum da yapmıştın hatta.
    Sevgiler...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Evet, baktım. Ben orada öyküye odaklandığım için kelime hiç dikkatimi çekmemiş demekki. Öykü çok güzeldi.
      Teşekkür ederim. Sevgiler,

      Sil
    2. Çok derinlerde yüzmek güneşe seni sevmiyorum demek

      Sil
    3. Teşekkür ederim. Bişi diyemedim yoruma...

      Sil
  2. Sözler çok güzel. Onları okuyunca şu sözü hatırladım tekrar. Grangé'ın Kaiken kitabından. "En iyi fikir her zaman en kötüsüdür."
    Başta çok saçma gelmişti ancak birkaç kez okuduğumda ufak tefek bir şeyler yakaladığımı düşünüyorum. Hala düşünüyorum bu söz üzerinde.

    YanıtlaSil
  3. Sözler çok güzel. Onları okuyunca şu sözü hatırladım tekrar. Grangé'ın Kaiken kitabından. "En iyi fikir her zaman en kötüsüdür."
    Başta çok saçma gelmişti ancak birkaç kez okuduğumda ufak tefek bir şeyler yakaladığımı düşünüyorum. Hala düşünüyorum bu söz üzerinde.

    YanıtlaSil
  4. Grange'in son bir kaç kitabını kaçırdım. İLk fırsatta okumak istiyorum.
    Dediğin sözü ben de tam bilemedim şimdi. Acaba düşünceler değişir, her zaman daha iyisi olabilir gibi bir şey mi?
    Teşekkür ederim katkı için.
    Sevgiler,

    YanıtlaSil